Tak jak indywidualny obywatel ma prawo do pilnowania swoich przychodów i rozchodów, tak i społeczeństwo jako całość ma prawo znać prawdziwy stan kasy państwa
Brak przejrzystości finansów publicznych i zanik parlamentarnej kontroli nad ich stanem podważa wiarygodność ekonomiczną państwa. A to oznacza podwyższoną podatność gospodarki na wszelkiego rodzaju szoki i w – konsekwencji – niższą efektywność gospodarowania.
Budżet państwa powinien być głównym planem finansowym dochodów i wydatków publicznych. Przejrzystość finansów publicznych to zarówno transparentność dochodów państwa jak też klarowność programów społecznych, inwestycji i zadań, a także źródeł ich finansowania. Obywatele mają prawo wiedzieć ile danin publicznych przekazują państwu oraz w jaki sposób środki te zostały wykorzystane.
Brak przejrzystości oznacza konkretny koszt finansowy, wynikający z podejmowania nieoptymalnych decyzji. I tak, każde umyślne ale nieuzasadnione przesunięcie wydatków do funduszy pozabudżetowych – które zwiększa koszt obsługi długu publicznego – oznacza po prostu niegospodarność środkami publicznymi.
Pominięcie w ustawie budżetowej planów finansowych państwowych jednostek organizacyjnych wykonujących zadania publiczne o znaczeniu podstawowym dla oceny wykonywania przez państwo swoich konstytucyjnych i ustawowych funkcji albo nadanie tym planom informacyjnego, niewiążącego znaczenia prowadzi wprost do naruszenia art. 219 ust. 3 Konstytucji RP.
Od trzech lat na niespotykaną dotychczas skalę prowadzone są działania naruszające podstawowe zasady budżetowe. (…) Działania te nie tylko wpływają na zaburzenie przejrzystości prezentowanych danych o finansach publicznych, ale również uniemożliwiają ich porównanie w kolejnych latach, a co najistotniejsze utrudniają kontrolę parlamentarną i społeczną nad gromadzeniem i wydatkowaniem środków publicznych.
Aby proces budżetowy był rzetelny i podlegający rzeczywistej kontroli, a przedkładający go mogli być rozliczani z jego przygotowania i wykonania, musi być kompletny, przejrzysty i uczciwy.
Podobnie jak wysoka inflacja czy brak waluty euro, kwestia przejrzystości finansów publicznych jest jednym z tych tematów, które często podnoszą w bezpośrednich rozmowach zagraniczni inwestorzy w Polsce, kiedy rozmawiamy z nimi o ich planach działań w naszym kraju. Niepewność jest jednym z tych czynników, które długoterminowo wpływają na to, że są całe branże, które znacząco redukują skalę swojej działalności w Polsce. Wystarczy wskazać na zamykane w ostatnich miesiącach fabryki autobusów Volvo, Man czy Scania.
Otwarty i przejrzysty proces budżetowy sprzyja zaufaniu w społeczeństwie, że poglądy i interesy ludzi są szanowane, a pieniądze publiczne są dobrze wykorzystywane na poprawę ich życia.
Obywatelski Rzecznik Przejrzystości Finansów Publicznych działa z inicjatywy Koalicji na Rzecz Przejrzystości Finansów Publicznych, zrzeszającej organizacje pozarządowe działające na rzecz praw obywatelskich, społecznej kontroli władz publicznych oraz edukacji i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego.
Główny Ekonomista i Prezes Zarządu Instytutu Finansów Publicznych. Ekonomista, ekspert w zakresie finansów publicznych z ponad 23-letnim doświadczeniem w Ministerstwie Finansów. Przez wiele lat jako dyrektor kierował Departamentem Polityki Makroekonomicznej. Adiunkt w Instytucie Rozwoju Gospodarczego Szkoły Głównej Handlowej.
W latach 1996-2019 był pracownikiem Ministerstwa Finansów, gdzie m.in. kierował Wydziałem Symulacji i Prognoz Makroekonomicznych (2001-2008), a następnie zajmował stanowiska zastępcy dyrektora (2008-2012) i dyrektora Departamentu Polityki Makroekonomicznej (2012-2019). W latach 2012-2019 przewodniczył polskiej delegacji na posiedzeniach Economic Policy Committee przy OECD. Był członkiem Rady Statystyki, Rządowej Rady Ludnościowej, Rady Edukacji Statystycznej. Zasiadał w radach nadzorczych Narodowego Funduszu Zdrowia, Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, Aplikacji Krytycznych. W 2020 roku został powołany w skład Rady Gospodarczej – Zespołu Doradców ds. Gospodarczych przy Marszałku Senatu RP. Członek Towarzystwa Ekonomistów Polskich, w latach 2020-2022 członek władz TEP. Od 2003 r. związany z Instytutem Rozwoju Gospodarczego Szkoły Głównej Handlowej gdzie zajmuje się badaniami i analizami w zakresie finansów publicznych, makroekonomii, cykli koniunkturalnych, prognozowania gospodarczego.
Pełnił wiele znaczących funkcji, m.in. koordynatora Centrum Monitoringu Sytuacji Gospodarczej przy Radzie Przedsiębiorczości. Uznany komentator gospodarczy w mediach branżowych i ogólnoinformacyjnych. Absolwent Akademii Ekonomicznej (ob. Uniwersytetu Ekonomicznego) w Poznaniu. Doktoryzował się w Szkole Głównej Handlowej.
