W Polsce trwa kilkudniowa wizyta Cariny Paju, przedstawicielki Open Government Partnership (OGP, Partnerstwo na rzecz Otwartych Rządów) na Europę. Paju spotyka się z rządem, ambasadami i organizacjami pozarządowymi, aby przekonać że to najlepszy czas, by Polska dołączyła do OGP. Jest to międzynarodowa platforma na rzecz odporności demokracji i jawności życia publicznego, w tym przejrzystości finansów publicznych.
Do OGP należy ponad 77 państw, w tym większość państw członkowskich Unii Europejskiej i 150 samorządów. Mimo dyskusji nad przystąpieniem, toczących się ze zmiennym natężeniem od 2012 r., Polska jest jednym z tych państw, które nadal nie zdecydowały się na doskonalenie swoich standardów jawności i budowania odporności w ramach Open Government Partnership.
Sprawa wydaje się szczególnie ważna w kontekście pogłębiającej się erozji systemów demokratycznych w Europie i na świecie. 7 września 2023 r. porozumienie z OGP zawarła Unia Europejska. Wiosną ubiegłego roku minister Adam Bodnar zadeklarował publicznie, że Polska powinna dołączyć do OGP.
Za przejrzystością rządów opowiadają się sami Polacy. W listopadzie 2024 r., w badaniu przeprowadzonym przez agencję OpinionWay na zlecenie Instytutu Finansów Publicznych, aż 97 proc. badanych opowiedziało się za pełną jawnością faktur i umów zawieranych przez samorządy. Ponad połowa respondentów (51 proc.) uważa, że w postulowanym przez społeczeństwo obywatelskie Centralnym Rejestrze Umów (CRU) powinny znaleźć się wszystkie umowy zawierane przez samorządy, niezależnie od kwoty. Ponad 20 proc. obywateli i obywatelek nie ma zaufania dla sposobu zarządzania finansami publicznymi w Polsce.
Z drugiej strony, w ostatnim roku Polska może się pochwalić zaangażowaniem na rzecz zwiększenia przejrzystości i dostępności procedur związanych z tworzeniem prawa – wystarczy wymienić konsultacje społeczne poselskich projektów ustaw (mowa o tym w Raporcie o stanie jawności 2024, opublikowanym właśnie przez Sieć Obywatelską Watchdog Polska).
Tak więc są obszary, w których – jako kraj – mamy się czego uczyć, ale też, w których możemy wyznaczać dobre wzorce. Open Government Partnership to międzynarodowa platforma współpracy rządów na rzecz jawności i przejrzystości rządów, walki z korupcją, porządkowania procesów lobbingowych oraz rozwoju transparentnych i otwartych praktyk zarządzania na całym świecie. Powstała w 2011 r. przy okazji szczytu Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych.
W spotkaniu z Cariną Paju w dn. 15 stycznia wzięły udział:
- Instytut Finansów Publicznych
- Fundacja dla Polski
- Fundacja Moje Państwo
- Fundacja Odpowiedzialna Polityka
- Fundacja Pole Dialogu
- Fundacja Stocznia
- Fundacja Wolności
- Fundacja Wolności Gospodarczej
- Instytut Spraw Publicznych
- Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych
- Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła”
- Sieć Obywatelska Watchdog Polska
- Stowarzyszenie 61/MamPrawoWiedziec.pl
