Komisja Europejska w opublikowanym niedawno raporcie „2024 Country Report – Poland” przytacza dane z raportu Instytutu Finansów Publicznych na temat przyznawania samorządom dotacji inwestycyjnych w latach 2019-2023.
Doroczne raporty KE wydawane oddzielnie dla każdego z unijnych państw obejmują m.in. opisy aktualnej sytuacji gospodarczej kraju i stanu wdrażania kluczowych reform oraz inwestycji z wykorzystaniem instrumentów unijnych. KE wymienia w nich również potencjalne trudności, na jakie mogą natrafić rządzący.
„Polska gospodarka spowolniła w 2023 r., ale przewiduje się, że w latach 2024 i 2025 odbije. W 2023 r. wzrost PKB wyniósł 0,2%, czemu sprzyjały inwestycje i poprawa bilansu handlowego związana ze spadkiem importu i dalszym wzrostem eksportu”
– podaje KE w „2024 Country Report – Poland”. Autorzy raportu podkreślają m.in., że wciąż aktualne są wyzwania związane ze stabilnością, efektywnością i przejrzystością finansów publicznych, co jest kwestią wielokrotnie podejmowaną przez Instytut Finansów Publicznych.
Dane z raportu IFP „Dotacje dla swoich? Analiza przyznawania samorządom dotacji inwestycyjnych w latach 2019-2023”, na które powołuje się Komisja Europejska, znalazły się w części dotyczącej wyzwań, jakie stoją przed Polską.
Chociaż wiele wyzwań ma zostać rozwiązanych dzięki planowi odbudowy i zwiększania odporności (RRP) oraz funduszom spójności, Polska stoi przed kolejnymi trudnościami związanymi z inwestycjami, otoczeniem biznesowym, efektywnością finansów publicznych, starzeniem się społeczeństwa i transformacją energetyczną – można przeczytać we wprowadzeniu do tej części.
KE wskazuje, że centralizacja procesu decyzyjnego na szczeblu krajowym w ostatnich latach wzbudziła obawy co do skuteczności polityki inwestycyjnej na szczeblu lokalnym. Największym ciosem dla dochodów samorządów był Polski Ład, który obniżył stawki podatku dochodowego – główne źródło finansowania samorządów. „Zamiast tego rząd wprowadził liczne pozabudżetowe programy wsparcia finansowego prowadzone przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów, które dystrybuowano bez odpowiadania na rzeczywiste potrzeby finansowe. Według Instytutu Finansów Publicznych w latach 2019-2023 gminy rządzone przez koalicję rządzącą (Zjednoczona Prawica) otrzymywały 2,35 razy więcej środków na mieszkańca niż gminy rządzone przez opozycję (tzw. pakt senacki)” – podają autorzy raportu, powołując się na dane IFP.
Przytoczony raport Instytutu Finansów Publicznych to analiza ponad 40 000 dotacji udzielonych w ponad 70 naborach w ramach 15 programów wsparcia dla samorządów w latach 2019-2023. Łączna wartość udzielonych dotacji to 168,6 mld zł, co stanowi 6,14% średniej PKB Polski z lat 2019-2023. IFP zwraca uwagę, że udzielone dotacje inwestycyjne prowadzą do zwiększenia długu publicznego, a zobowiązanie do spłaty tego długu spoczywa na wszystkich polskich obywatelach. Koszty obsługi tego długu są znacznie wyższe, niż gdyby był on nominalnie długiem Skarbu Państwa.
Zapraszamy do zapoznania się z całym raportem
