Tegoroczny Campus Polska Przyszłości 2024 przeszedł do historii. Instytut Finansów Publicznych był obecny w Olsztynie jako partner merytoryczny festiwalu.
„Zagrajmy w otwarte karty – Centralny Rejestr Umów”, to jeden z paneli, którego byliśmy gospodarzem. Rozmowę na temat znaczenia CRU dla transparentności i rozliczalności w administracji publicznej poprowadził Marcin Grygo, młodszy analityk IFP, a uczestniczyli w niej: Radosław Gruca, dziennikarz śledczy, Krzysztof Izdebski, ekspert Fundacji im. Stefana Batorego i Klaudia Jachira, posłanka na Sejm RP.
Centralny Rejestr Umów to niezbędne narzędzie w rękach obywateli, które zapewnia większą przejrzystość i kontrolę nad wydatkami publicznymi
– to główna konkluzja spotkania.
W kolejnych dniach wśród młodych uczestników Campusu wraz z renomowaną pracownią badawczą OpinionWay przeprowadziliśmy badanie na temat Centralnego Rejestru Umów i przejrzystości finansów publicznych. Wzięły w nim udział 62 osoby, z którymi przeprowadzono wywiady internetowe, co zapewniło większą elastyczność i dokładność w zbieraniu opinii. Ankietowani musieli odpowiedzieć na 9 pytań zamkniętych z zakresu jawności umów publicznych, świadomości społecznej na temat dostępu do takich informacji oraz na identyfikacji obszarów w finansach publicznych wymagających zmian.
Badanie ujawniło szereg istotnych spostrzeżeń, które podkreślają znaczenie przejrzystości w sektorze finansów publicznych. Oto szczegółowy przegląd najważniejszych wniosków:
Jawność faktur, umów zawieranych przez jednostki publiczne
Zdecydowana większość respondentów wyraziła przekonanie, że dostęp do informacji o umowach publicznych powinien być szeroko dostępny. Jawność finansów publicznych jest postrzegana jako fundament zaufania obywateli do instytucji państwowych.
Aż 97% badanych uważa, że faktury, umowy zwierane przez jednostki publiczne, ministerstwa, urzędy oraz samorządy powinny być jawne dla obywateli.
Dostępność i transparentność lokalnych rejestrów umów
Badanie wykazało, że jedynie niewielki procent respondentów ma realny dostęp do szczegółowych informacji na temat umów zawieranych przez jednostki sektora publicznego oraz jest świadoma prowadzenia rejestru przez ich lokalny samorząd.
Aż 61% ankietowanych stwierdziło, że obecny system udostępniania danych jest nieprzejrzysty i że nie widzą czy ich samorząd prowadzi rejestr umów zawieranych z kontrahentami.
Korzyści z wprowadzenia Centralnego Rejestru Umów (CRU)
W badaniu pojawiło się również pytanie o korzyści jakie może przynieść wprowadzenie Centralnego Rejestru Umów w Polsce. Wyniki pokazują, że respondenci po implementacji CRU spodziewając się większej transparentności (74% ankietowanych) i kontroli obywatelskiej (69% ankietowanych) nad finansami publicznymi oraz zwiększonej odpowiedzialności w obszarze dotyczącym zarządzania nimi (68% ankietowanych).
Znaczenie jawności dla społeczeństwa
Przejrzystość w sektorze finansów publicznych to kluczowy element budowania odpowiedzialności i zaufania społecznego. Jawność umów i wydatków pozwala obywatelom lepiej zrozumieć, jak zarządzane są środki publiczne, oraz umożliwia im aktywne uczestnictwo w procesach kontrolnych.
Pobierz raport z badania TUTAJ
Badanie opinii to jedno z zadań zrealizowanych w ramach naszego projektu #TAKdlaCRU, który stawia sobie za cel promowanie jawności i przejrzystości działań instytucji publicznych, podkreślając, że tylko dzięki pełnej transparentności można skutecznie budować zaufanie obywateli i zapobiegać niegospodarności oraz korupcji. Jawność finansów publicznych nie jest jedynie formalnością, lecz podstawowym prawem obywateli, które wspiera demokratyczne mechanizmy kontroli i rozliczalności władzy.
